Financieel voordeel voor omgeving

Lokaal eigendom en omgevingsfonds
Sinds we ons idee voor dit windpark bekend hebben gemaakt, horen we onder andere dat mensen uit de omgeving het belangrijk vinden dat ook de omgeving financieel voordeel kan hebben van de windmolens. Dat begrijpen we. Daarom bieden we daar vanaf dag één mogelijkheden voor aan. Toch merken we de laatste tijd dat hierover vragen leven in de omgeving. Daarom leggen we in dit nieuwsbericht hier nogmaals meer over uit.

De omgeving kan op twee manieren voordeel hebben van Windpark Langeveen:

1. Mee-investeren en mede-eigenaar worden van het windpark.
2. Het omgevingsfonds

1. Lokaal eigendom: investeer mee
Inwoners uit de omgeving kunnen mee-investeren en zo gezamenlijk eigenaar worden van 25 procent van Windpark Langeveen. Het is gebruikelijk om voor dit zogeheten lokaal eigendom een energiecoöperatie op te richten. De coöperatie kan samen met Oude Nijeweeme B.V. en Pure Energie de derde initiatiefnemer van het windpark worden en voor 25 procent eigenaar worden van het windpark. Via de coöperatie kunnen inwoners dan mee-investeren in het windpark en zo voordeel behalen op hun persoonlijke investering.

Zonder initiatief van de omgeving geen lokaal eigendom
Er is nog geen energiecoöperatie of andere lokale organisatie die dit deel van 25 procent lokaal eigendom invult in Windpark Langeveen. Zoals eerder gemeld: als de omgeving deze handschoen niet oppakt, komt dit deel van het lokaal eigendom er niet, maar kan het windpark wel doorgaan. Lokaal eigendom is niet juridisch afdwingbaar, ook niet door de gemeente of provincie. Ook welk percentage lokaal eigendom er moet zijn, mogen de gemeente en provincie niet bepalen.

Samen geld inleggen en windmolens kopen
Als er wel bijvoorbeeld een energiecoöperatie komt die voor 25 procent eigenaar wordt van Windpark Langeveen, kunnen mensen uit de omgeving mee-investeren in de bouw van de windmolens. Mensen uit de omgeving leggen dan via die energiecoöperatie geld in. Daarmee kan de coöperatie vervolgens 25 procent van de investeringen doen om de windmolens te kopen en te bouwen. 

Bepaal wie kan mee-investeren
Een energiecoöperatie kan zelf bepalen wie wel en wie niet lid mag worden en mag mee-investeren. Zo wordt er vaak voor gekozen dat alleen mensen uit de betreffende gemeente – in dit geval Tubbergen – lid kunnen worden en mee-investeren. Maar bijvoorbeeld in het geval van Windpark Langeveen kan worden besloten dat ook omwonenden in Duitsland binnen een bepaald gebied mogen mee-investeren, omdat zij op dezelfde afstand wonen als omwonenden in Nederland. Ook kan vooraf worden bepaald dat direct omwonenden als eerste de kans krijgen om mee te investeren. Tot welke afstand iemand direct omwonende is, kan een energiecoöperatie ook vooraf zelf bepalen. Verder kan worden bepaald dat mensen die verder van de windmolens wonen pas mogen mee-investeren als er na het mee-investeren door direct omwonenden nog investeringsruimte over is. 

Geld uit windpark uitkeren aan mee-investeerders
Als de windmolens draaien, leveren ze duurzame elektriciteit én geld op. Als een energiecoöperatie mede-eigenaar is van het windpark, gaat in het geval van Windpark Langeveen maximaal 25 procent van de totale financiële opbrengst van het windpark naar die energiecoöperatie. Dat geld keert de coöperatie vervolgens deels uit aan alle mensen die via de coöperatie hebben mee-geïnvesteerd. De bedoeling is dat dit de mensen die mee-investeren meer oplevert dan de investering die ze hebben gedaan. Al veel energiecoöperaties in Nederland doen dit zo. 

Beslis mee over overige opbrengsten
Het geld dat een energiecoöperatie jaarlijks uit het windpark krijgt, wordt dus over het algemeen deels gebruikt om uit te keren aan de mensen die hebben mee-geïnvesteerd. Gebruikelijk bij dit zogeheten coöperatief lokaal eigendom is dat een deel van dit geld ook op een andere manier wordt ingezet. Dat kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor nieuwe (duurzame) initiatieven waar in de omgeving behoefte aan is of om maatschappelijke voorzieningen financieel te ondersteunen.

Energiecoöperaties hebben leden. Wie dat wil, kan voor een klein bedrag per jaar lid worden. Iedereen die lid is, is zo via de energiecoöperatie dan ook mede-eigenaar van de windmolens. Die leden hebben stemrecht. Zij stemmen op algemene ledenvergaderingen over voorstellen van het bestuur van de coöperatie of kunnen zelf voorstellen doen. Zo beslissen de leden van de coöperatie met elkaar wat er met het geld wordt gedaan dat de coöperatie jaarlijks uit het windpark ontvangt.

De afbeelding hieronder legt nog kort uit hoe een energiecoöperatie werkt en hoe via de coöperatie geld uit een windpark in de omgeving kan worden besteed (tekst loopt door onder de afbeelding, afbeelding van Energie Samen).

2. Omgevingsfonds: doel en beheer bepalen met de omgeving
Dan is er het tweede deel van ons plan om de omgeving financieel voordeel te laten hebben van Windpark Langeveen: het omgevingsfonds. Dat is een apart onderdeel en staat helemaal los van het onderdeel lokaal eigendom via bijvoorbeeld een energiecoöperatie.

Deel van opbrengst van gehele windpark
Via het omgevingsfonds wordt een deel van de opbrengst van het gehele windpark ter beschikking gesteld aan de omgeving. De jaarlijkse bijdrage aan het fonds is gekoppeld aan hoeveel de windmolens opwekken. Per opgewekte megawattuur (1 MWh = 1.000 kWh) gaat er 0,50 euro in het omgevingsfonds, voor een periode van vijftien jaar.

Indicatie: 20.000 euro per jaar
Hoeveel elektriciteit de windmolens opwekken, kan per jaar verschillen. Zo is het ene jaar minder wind dan in het andere jaar. Maar om een indicatie te geven: we verwachten dat twee moderne windmolens die wij beogen gezamenlijk circa 40.000 MWh per jaar opwekken. Die productie maal 0,50 euro betekent dus circa 20.000 euro per jaar. Dit bedrag kan dus per jaar verschillen.

Gebied, doelen, beheer
Waaraan dit geld wordt besteed en wie dit geld beheert, moet allemaal nog worden besloten. Daarover willen we juist overleggen met de omgeving. Welke doelen moeten volgens de omgeving hiermee worden bereikt? Wie kan dit fonds het beste beheren: een bestaande (lokale) organisatie of misschien een nieuwe organisatie die hiervoor speciaal wordt opgericht?

Ook in welk gebied het omgevingsfonds wordt besteed, kan met de omgeving worden besproken. Ook hiervoor geldt dus: als iemand uit de omgeving hiervoor ideeën heeft, kan die zich bij ons melden en kunnen we hierover het gesprek aan.

Overigens is ook een omgevingsfonds geen nieuw concept. Bij steeds meer wind- en zonneparken in Nederland is een dergelijk fonds. Er zijn daardoor zeker voorbeelden hoe een omgevingsfonds goed kan worden besteed in de omgeving van het windpark.

Eerder voorstel voor verdeling
In mei 2022 maakten wij ons initiatief bekend in de omgeving. In het concept Windbeleid van de gemeente Tubbergen stond destijds dat dit omgevingsfonds onder andere beschikbaar moest zijn voor de omgeving binnen 1.000 meter van het windpark. Daarom stelden wij voor 50 procent van dit omgevingsfonds te reserveren voor het gebied binnen 1.000 meter van het windpark en de andere 50 procent voor een groter gebied beschikbaar te hebben. Eind 2023 heeft de gemeente Tubbergen het Windbeleid definitief vastgesteld en staat een dergelijke verdeling er niet meer in.

Ons voorstel van mei 2022 was niet meer dan dat: een voorstel. Er zijn nog geen beslissingen genomen over het omgevingsfonds. We horen graag de mening van onder anderen omwonenden hierover.

Wij stellen geen verdeling over de adressen voor
In de afgelopen anderhalf jaar hoorden we veel mensen zeggen dat wij voorstellen dit geld binnen 1.000 meter te verdelen over de adressen in dat gebied. Maar dat hebben wij nooit voorgesteld. Dit komt dus niet bij ons vandaan. Sterker nog, ons advies is om het fonds juist niet te verdelen over de adressen, omdat er volgens ons op een andere manier meer mee kan worden gedaan. 

Creëer meer waarde met het omgevingsfonds
Denk bijvoorbeeld aan zonnepanelen met korting, een bijdrage aan woningisolatie of meer groen in de omgeving. Dat zijn slechts drie fictieve voorbeelden waar het omgevingsfonds aan kan bijdragen. Zo zijn er nog wel meer te bedenken. Met dat soort maatregelen kan het omgevingsfonds voor langere tijd meer waarde hebben voor omwonenden dan het geld simpelweg te verdelen over de adressen. Een beter geïsoleerde woning of zonnepanelen kunnen bijvoorbeeld zelfs nadat de windmolens weg zijn nog voordeel opleveren voor de omwonenden.

Ons advies is dat de omgeving met ons in deze lijn bedenkt wat er met het omgevingsfonds wordt gedaan. Onze ervaring is dat het verdelen van het omgevingsfonds op adresniveau vaak onbevredigend is voor omwonenden. Maar uiteindelijk is het aan de omgeving. Als de omgeving het omgevingsfonds wel op adresniveau wil verdelen, blokkeren wij dat niet. Maar dat is dus niet ons advies en dus ook niet ons voorstel.

Praat mee in de omgevingsraad
Het omgevingsfonds kan volgens ons goed worden besproken in de omgevingsraad. Inwoners, maatschappelijke organisaties en bedrijven uit de omgeving kunnen deelnemen aan de omgevingsraad en zo structureel overleg met ons hebben over (de verschillende onderdelen van het plan voor) het windpark. Meer over deze omgevingsraad leest u hier op onze website.

Wie wil deelnemen aan de omgevingsraad, kan zich aanmelden via info@windparklangeveen.nl of door te bellen met Matthijs Oppenhuizen via 06 – 57870755.