Verdrag van Meppen niet bepalend voor windmolens

Verdrag van Meppen niet bepalend voor windmolens
In onze nieuwsbrief van 8 juli 2022 noemden we het al: volgens de provincie Overijssel is het Verdrag van Meppen niet bepalend bij de vraag of er windmolens langs de grens met Duitsland kunnen komen. Recent heeft de provincie dat bevestigd en vastgelegd, in het zogeheten Provinciaal Programma Energiestrategie (PPE). Dit PPE geeft aan hoe de provincie initiatieven voor windmolens afweegt en welke kaders de provincie hiervoor hanteert.

In dit PPE staat dat de noodzaak voor het Verdrag van Meppen inmiddels is weggevallen, onder andere doordat de grens tussen Nederland en Duitsland – anders dan begin negentiende eeuw – niet meer wordt betwist. Ook is belangrijk dat het verdrag niet nodig is om de rechten van inwoners langs de grens te beschermen. Daarvoor zijn inmiddels andere verdragen, normen en regels ingesteld.

Samen met de Landkreis Grafschaft Bentheim die de Duitse evenknie is van de provincie, hanteert Overijssel als regel dat de wet- en regelgeving van het land waar het initiatief zich bevindt bepalend is voor de vraag of de betreffende ruimtelijke ontwikkeling er kan komen. Dus in het geval van ons beoogde windpark moeten wij voldoen aan de Nederlandse regelgeving voor windmolens, zowel bij woningen in Nederland als in Duitsland. “Daarmee wordt voldoende bescherming geboden aan de belangen van de bewoners van het grensgebied en is het verdrag geen belemmering in het aanwijzen van zoekgebieden of faciliteren van projecten”, zo zegt de provincie in het PPE.

Het Verdrag van Meppen is dus definitief geen belemmering voor Windpark Langeveen. U vindt het PPE hier.

Stand van zaken principeverzoek
De provincie Overijssel heeft nog niet inhoudelijk gereageerd op ons principeverzoek dat we eind september 2022 indienden. Of we een stap verder kunnen zetten voor de door ons beoogde windmolens, is dus nog niet duidelijk. We merken dat de provincie met name kijkt naar de gemeente: stelt de gemeente beleid op voor windprojecten? De gemeente geeft aan daarmee bezig te zijn. Het lijkt erop dat de provincie daar vooralsnog op wacht. Lange onduidelijkheid is volgens ons voor niemand goed, ook niet voor omwonenden. We blijven daarom in contact met de provincie en gemeente om te proberen duidelijkheid te krijgen. Dat is ook nodig, want de overheden hebben zich gecommitteerd aan doelen om in 2030 veel meer duurzame elektriciteit op te wekken. Als windmolens in 2030 elektriciteit moeten opwekken, moet uiterlijk in 2025 de omgevingsvergunning wel zijn verleend. Dat komt door de lange procedures en realisatietermijnen die moeten worden doorlopen voordat windmolens kunnen worden gebouwd. 

Eis van drie windmolens maakt windenergie zo goed als onmogelijk
We beginnen voor dit deel van de nieuwsbrief bij de buren: Dinkelland. Deze gemeente werkt aan windbeleid. Dat zijn ‘spelregels’ waaraan windprojecten worden getoetst. Recent hield Dinkelland bijeenkomsten voor inwoners, omdat er vervolgstappen worden gezet voor dit windbeleid na een tijd stilstand. Tubbergen en Dinkelland trokken hierin tot op heden veel samen op. Tubbergen heeft inmiddels ook de vorming van beleid weer opgepakt. Vaststelling was aanvankelijk beoogd in maart 2023, maar Tubbergen rept zelf ook al over uitstel naar juni 2023. De precieze planning van de gemeente is ons nu onduidelijk.

Zowel in Dinkelland als Tubbergen staat al enige tijd een clustereis van drie windmolens in het concept-windbeleid. Die eis houdt in dat een windproject bestaat uit minimaal drie windmolens op regelmatige afstand van elkaar. Uit openbare informatie van Dinkelland blijkt dat die eis nog in het concept-beleid staat. Terwijl deze eis juist windmolens in Dinkelland, Tubbergen en vrijwel geheel Noordoost-Twente onmogelijk maakt.

Technische belemmeringen niet bekeken
Zo’n twee jaar geleden, bij het opstellen van het concept-windbeleid voor de vier gemeenten in Noordoost-Twente (NOT, waaronder Tubbergen) is niet gekeken naar technische belemmeringen. Op basis van algemeen in de windsector toegepaste vuistregels is te bepalen waar wel en niet vanuit technisch en ruimtelijk oogpunt windmolens mogelijk zijn. Simpel gezegd: door allerlei regelgeving kan op veruit de meeste plekken in Nederland en zeker in NOT geen windmolen staan. Als die analyse voor de vier NOT-gemeenten wordt gemaakt, blijkt dat er vrijwel nergens ruimte is voor drie windmolens bij elkaar – al helemaal niet drie op een regelmatige onderlinge afstand. Deze eis in het concept-windbeleid draagt dus niet bij aan de haalbaarheid van windenergie, maar verkleint de haalbaarheid van windmolens in Tubbergen en de andere drie gemeenten juist aanzienlijk. Er is simpelweg niet of nauwelijks plek voor drie windmolens bij elkaar. De gemeente Dinkelland publiceerde laatst kaarten met gebieden waar windmolens kunnen komen. Als die vuistregels over deze gebieden worden gelegd, blijkt op basis van deze kaarten  van de gemeente Dinkelland geen ruimte voor drie windmolens bij elkaar. In het plangebied van Windpark Langeveen – dat tevens een van de weinige wél technisch geschikte plekken is in Tubbergen voor windmolens -  en andere mogelijke gebieden voor windmolens in Tubbergen is ook niet meer plek dan voor twee windmolens. Dat is algemeen bekende informatie.

Doel en middel door elkaar
De gemeenten hanteren deze eis in het concept-windbeleid uit oogpunt van ruimtelijke kwaliteit. Hiermee worden doel en middel door elkaar gehaald. Het doel is een landschappelijk uitlegbare locatie en opstelling. Een middel daarvoor kan zijn een aantal windmolens, al dan niet in een bepaalde opstelling. Maar er zijn veel meer middelen om tot dit doel te komen, zeker bij Windpark Langeveen. Er komen namelijk niet ver over de grens in Duitsland moderne windmolens, van vergelijkbare afmetingen die wij beogen. In onze nieuwsbrief van 27 mei 2022 legden we dat al uit aan de hand van een plattegrond en visualisaties. Daaruit blijkt dat deze Duitse windmolens vanuit Langeveen en omgeving goed zichtbaar zijn. Door daar twee windmolens van Windpark Langeveen voor te zetten, ontstaat er op regionaal niveau clustering van windmolens: op één plek meer windmolens wat eraan bijdraagt dat op andere plekken minder of geen windmolens nodig zijn. Ook dat is een landschappelijk uitlegbaar en verantwoord verhaal.

Clustereis niet helemaal weg
Deze informatie hebben we meerdere keren gedeeld met de gemeente en provincie. Toch lijkt de ernst van deze eis nog niet helemaal doordrongen bij de overheden. Als deze eis van minimaal drie windmolens op regelmatig onderlinge afstand in het windbeleid wordt opgenomen, is de kans zeer groot dat er geen windmolens in Noordoost-Twente komen. Dan raken de doelstellingen voor duurzame energie nóg verder uit het zicht. Terwijl de twee windmolens die wij beogen al circa 46 procent van het totale elektriciteitsgebruik in de gehele gemeente Tubbergen duurzaam kunnen opwekken.

Bouw Duitse windmolens in 2024
Dan nogmaals over de windmolens die nabij Langeveen in Duitsland worden gebouwd. In een recent Duits krantenbericht lazen we dat de verwachting is dat de bouw van deze windmolens in 2024 begint. Dus de kans is groot dat binnen afzienbare tijd moderne windmolens (250 meter tiphoogte) vanuit Langeveen en omgeving te zien zijn.